بانک مو ناحیه ای از بدن (معمولاً پشت سر و کناره‌ها) است که فولیکول های مقاوم به ریزش از آن برداشت می شوند تا در نواحی طاس کاشته شوند. این فولیکول ها در قالب واحدهای کوچکی به نام گرافت (هر گرافت شامل ۱ تا ۴ فولیکول) استخراج و سپس در ناحیه هدف پیوند داده می‌شوند. هرچه تراکم، ضخامت و سلامت موهای بانک بهتر باشد، نتیجه کاشت طبیعی تر و ماندگارتر خواهد بود. در صورت ضعف بانک مو، گاهی از نواحی دیگری مانند ریش یا سینه (BHT) استفاده می‌شود، اما پشت سر همچنان بهترین منبع است. کیفیت بانک مو، مهارت پزشک در استخراج و نگهداری فولیکول ها، و مراقبت های بعد از عمل همگی در ماندگاری و موفقیت کاشت نقش اساسی دارند.
بانک مو چیست؟
بانک مو در واقع ناحیه ای از پوست بدن است که فولیکول های آن برای برداشت و پیوند مناسب ترند. در بیشتر افراد، قسمت پشت سر و کناره‌ها بهترین نواحی بانک مو محسوب می‌شوند، زیرا موهای این نواحی در برابر هورمون DHT مقاوم اند؛ همان هورمونی که عامل اصلی طاسی و ریزش مو در ناحیه جلوی سر است.
در فرآیند کاشت مو، پزشک از بانک مو فولیکول‌هایی را برداشت می‌کند تا به ناحیه طاس یا کم‌پشت منتقل شوند. هرچه تراکم، سلامت پوست و ضخامت موهای این ناحیه بیشتر باشد، نتیجه کاشت طبیعیتر و پرتر خواهد بود.
در این بخش، لازم است تفاوت میان دو مفهوم کلیدی نیز روشن شود: فولیکول مو در واقع ریشه زنده‌ای است که در زیر پوست رشد می‌کند، اما گرافت مو به واحدی گفته می‌شود که شامل یک تا چند فولیکول است و در عمل کاشت، همین گرافت‌ها برداشت و کاشته می‌شوند.
ناحیه بانک مو در بدن کجاست و چرا انتخاب می‌شود؟
به‌طور معمول، ناحیه پشت سر (بین دو گوش) بهترین بانک مو برای اغلب بیماران است، زیرا این ناحیه از لحاظ ژنتیکی در برابر ریزش مقاوم تر است. گاهی در افراد با تراکم کم در پشت سر، از موهای نواحی دیگر بدن مانند ریش یا سینه نیز استفاده می شود که به آن Body Hair Transplant (BHT) گفته می‌شود. البته موهای بدن معمولاً از نظر ضخامت و میزان رشد با موهای سر متفاوت اند و استفاده از آن‌ها نیازمند مهارت بالای پزشک است.
در جدول زیر نواحی مختلف بدن را از نظر کیفیت و مقاومت بانک مو مقایسه می‌کنیم
| ناحیه بانک مو | مقاومت در برابر ریزش | تراکم متوسط | میزان شباهت به موی سر | مناسب برای |
| پشت سر | بسیار بالا | زیاد | بسیار زیاد | همه بیماران |
| کناره‌های سر | بالا | متوسط | زیاد | تقویت تراکم |
| ریش (زیر چانه) | بالا | کم تا متوسط | نسبتاً مشابه | بانک ضعیف |
| سینه و بدن | پایین | کم | متفاوت | موارد خاص |
همان‌طور که مشاهده می‌شود، بهترین و استانداردترین ناحیه بانک مو همیشه پشت سر است و استفاده از سایر نواحی فقط در شرایط خاص و با مشورت پزشک انجام می‌شود.
اهمیت بانک مو در موفقیت کاشت مو
قدرت و کیفیت بانک مو نقش تعیین‌کننده‌ای در نتیجه نهایی کاشت دارد. اگر فولیکول‌های برداشت شده ضعیف باشند یا از ناحیه ای گرفته شوند که در آینده دچار ریزش می‌شود، کاشت دوام نخواهد داشت.
بانک مو قوی باید تراکم مناسبی داشته باشد (یعنی در هر سانتی‌متر مربع، تعداد زیادی فولیکول سالم وجود داشته باشد) و پوست سر در آن ناحیه باید انعطاف کافی برای برداشت داشته باشد. پزشک با بررسی ضخامت تار مو، زاویه رشد و مقاومت در برابر DHT ، بهترین ناحیه برداشت را انتخاب می‌کند. هرچه بانک مو قوی تر باشد، نتیجه نهایی پرتر، طبیعی تر و ماندگارتر خواهد بود.
فرم مشاوره رایگان
برای مشاوره رایگان با متخصصان تیم مقیمی بیوتی فرم زیر را پر فرمایید.
گرافت چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
همان‌طور که گفتیم، گرافت به واحد کوچکی از بافت گفته می‌شود که معمولاً شامل ۱ تا ۴ فولیکول مو است. در زمان برداشت، پزشک گرافت‌ها را از بانک مو جدا کرده و سپس آن‌ها را به‌صورت دقیق در نواحی کم‌پشت پیوند می‌زند.
تعداد گرافت مورد نیاز برای هر فرد بستگی به عواملی مانند وسعت طاسی، تراکم مورد انتظار و نوع موی فرد دارد. مثلاً فردی با موی ضخیم و تیره به گرافت‌های کمتری نیاز دارد تا همان تراکم در فردی با موی نازک و روشن ایجاد شود.
در جدول زیر، برآورد تقریبی تعداد گرافت لازم برای نواحی مختلف سر آورده شده است:
| ناحیه سر | وسعت تقریبی (سانتی‌متر مربع) | تراکم پیشنهادی (تعداد گرافت) | تعداد تقریبی موهای کاشتهشده |
| جلوی سر (خط رویش) | ۲۰–۳۰ | ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ | ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ تار مو |
| ناحیه میانی | ۳۰–۵۰ | ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ | ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ تار مو |
| تاج سر | ۴۰–۶۰ | ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ | ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ تار مو |
| کل سر | ۱۰۰–۱۵۰ | ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ | ۸۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ تار مو |
مراحل بانک کردن فولیکول مو (استخراج → نگهداری → استفاده)
فرآیند کار با بانک مو شامل سه مرحله اصلی است:
۱. استخراج فولیکول ها: فولیکول‌های سالم از ناحیه اهدایی با روش‌های مدرن مانند FIT یا Micro FUE برداشت می‌شوند تا کمترین آسیب به بافت پوست وارد شود.
۲. نگهداری در دمای کنترل شده: فولیکول ها پس از برداشت در محلول های مخصوص و دمای پایین نگهداری می شوند تا زنده و فعال باقی بمانند. در برخی کلینیک ها از تکنولوژی کرایوپریزرویشن (Cryopreservation) استفاده می‌شود که به نوعی انجماد کنترل شده فولیکول هاست.
۳. آماده سازی و کاشت: فولیکول ها به‌صورت گرافت آماده شده و سپس با دقت بالا در زاویه و جهت طبیعی در ناحیه طاس کاشته می‌شوند. موفقیت در این مرحله ارتباط مستقیمی با مهارت تیم جراحی دارد.
آیا بدون بانک مو هم می‌توان عمل کاشت انجام داد؟
واقعیت این است که بدون وجود بانک موی کافی، کاشت مو با روش‌های رایج امکان پذیر نیست. فولیکولها باید از بدن خود فرد استخراج شوند، چون سیستم ایمنی بدن، فولیکول های فرد دیگر را به عنوان عامل بیگانه شناسایی و پس می‌زند.
با این حال، در مواردی که بانک مو ضعیف است، از روش‌های جایگزین مانند کاشت موی بدن (BHT) یا کاشت مو با سلول‌های بنیادی استفاده می‌شود. البته روش کاشت مو با سلول‌های بنیادی هنوز در حال توسعه است و در همه مراکز قابل‌انجام نیست. در مجموع، وجود بانک موی سالم، شرط اصلی برای کاشت موفق و ماندگار محسوب می‌شود.
نکات مهم برای انتخاب بانک مو مناسب
واقعیت این است که بدون وجود بانک موی کافی، کاشت مو با روش‌های رایج امکان پذیر نیست. فولیکولها باید از بدن خود فرد استخراج شوند، چون سیستم ایمنی بدن، فولیکول های فرد دیگر را به عنوان عامل بیگانه شناسایی و پس می‌زند.
با این حال، در مواردی که بانک مو ضعیف است، از روش‌های جایگزین مانند کاشت موی بدن (BHT) یا کاشت مو با سلول‌های بنیادی استفاده می‌شود. البته روش سلول‌های بنیادی هنوز در حال توسعه است و در همه مراکز قابل‌انجام نیست. در مجموع، وجود بانک موی سالم، شرط اصلی برای کاشت موفق و ماندگار محسوب می‌شود.
سوالات متداول بانک مو و گرافت
بانک مو دقیقاً چیست؟
ناحیه‌ای از بدن که فولیکول‌های مقاوم در برابر ریزش از آن برداشت می‌شود، معمولاً پشت سر.
کدام ناحیه بهترین بانک مو است؟
پشت سر، چون موهای آن در برابر ریزش ژنتیکی مقاوم‌اند.
آیا می‌توان از موی فرد دیگر برای کاشت استفاده کرد؟
خیر، سیستم ایمنی بدن فولیکول بیگانه را پس می‌زند.
آیا می‌توان بانک مو را تقویت کرد؟
بله، با تغذیه مناسب، PRP، مزوتراپی و مراقبت پوستی.
اگر بانک مو ضعیف باشد، کاشت ممکن است؟
در موارد خفیف بله، اما در ضعف شدید نیاز به روش‌های جایگزین است.
آیا برداشت از بانک مو باعث طاسی در پشت سر می‌شود؟
خیر، اگر پزشک حرفه‌ای عمل کند، ناحیه برداشت به‌خوبی ترمیم می‌شود.
آیا فولیکول‌های کاشته شده دائمی هستند؟
بله، چون از ناحیه مقاوم به ریزش استخراج شده‌اند.
چقدر طول می‌کشد تا موهای کاشتهشده رشد کنند؟
بین ۳ تا ۶ ماه بعد از عمل رشد اولیه آغاز می‌شود.
آیا سن روی کیفیت بانک مو تأثیر دارد؟
بله، هرچه سن بالاتر رود، احتمال ضعف بانک بیشتر می‌شود.
چگونه از بانک مو بعد از کاشت مراقبت کنیم؟
با تغذیه مناسب، ماساژ ملایم پوست سر و پرهیز از فشار یا شست‌وشوی زودهنگام.